Τα ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΝΕΑ αναλύουν με κατανοητούς στο ευρύ κοινό τίτλους, τι ακριβώς λέει ο νόμος που....
συζητήθηκε με τόση ένταση και προκάλεσε αντιδράσεις μεταξύ επαγγελματικών ομάδων ιδιοκτητών λεωφορείων (ΚΤΕΛ - Τουριστικά)1. Η συγκοινωνία θα γίνεται μόνο με υπεραστικά και αστικά λεωφορεία και όχι τουριστικά ή άλλα
Η εκτέλεση των δηµοσίων τακτικών υπεραστικών και αστικών οδικών επιβατικών µεταφορών γίνεται από επιχειρήσεις που εκτελούν κατ’ επάγγελµα οδικές µεταφορές επιβατών, σύµφωνα µε τον Κανονισµό (ΕΚ) 1071/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά µε τη θέσπιση κοινών κανόνων όσον αφορά στους όρους που πληρούνται για την άσκηση του επαγγέλµατος του οδικού µεταφορέα και για την κατάργηση της οδηγίας 96/26/ΕΚ του Συµβουλίου (L 300), µε λεωφορεία υπεραστικού ή ηµιαστικού τύπου κάθε κατηγορίας προκειµένου για τις υπεραστικές γραµµές, και αστικού ή ηµιαστικού τύπου προκειµένου για τις αστικές γραµµές
2. Παραμένουν ως έχει οι γραμμές, αυτές που και σήμερα εξυπηρετούν τα ΚΤΕΛ
Ο σχεδιασµός του δικτύου δηµοσίων τακτικών υπεραστικών και αστικών οδικών µεταφορών επιβατών καλύπτει τουλάχιστον τις οδικές συγκοινωνιακές συνδέσεις, οι οποίες συνδέουν: α) τις δηµοτικές ενότητες µε τα διοικητικά κέντρα των δήµων, β) τα κέντρα των δήµων µε τα διοικητικά κέντρα των περιφερειακών ενοτήτων, γ) τα κέντρα των περιφερειακών ενοτήτων µε το διοικητικό κέντρο της περιφέρειας και δ) τα διοικητικά κέντρα των περιφερειακών ενοτήτων και της περιφέρειας µε την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ή τα διοικητικά κέντρα άλλων περιφερειακών ενοτήτων ή περιφερειών
3. Πέρασε η διάταξη για την οποία αντιδρούσαν σφοδρά οι τουριστικοί. Στις γραμμές εντάσσονται και προορισμοί τουριστικού ενδιαφέροντος, με τακτική συγκοινωνία. Αυτό, κατά την κυβέρνηση, δεν επηρεάζει τη δουλειά των τουριστικών, καθώς , οι εκδρομές τους θα συνεχίζονται, απλά , εαν διαπιστωθεί ότι στήθηκε ένα νέο εργοστάσιο και χρειάζεται τακτική συγκοινωνία ή υπάρχει χώρος με μεγάλη επισκεψιμότητα, όχι με εκδρομές, αλλά με τακτική συγκοινωνία, π.χ. Σέρρες - Αμφίπολη, να ενταχθεί στο πλαίσιο τακτικής μεταφοράς. Φυσικά, όποιος θέλει να πάει οργανωμένη εκδρομή, με ξεναγό κ.λπ., θα πάει όπως και σήμερα.
Ο σχεδιασµός του δικτύου λαµβάνει υπόψη και τις ανάγκες µετακίνησης του επιβατικού κοινού από και προς άλλες πόλεις ή αστικά κέντρα ή προορισµούς ιστορικού και τουριστικού ενδιαφέροντος, που δεν αποτελούν διοικητικά κέντρα δήµων, περιφερειακών ενοτήτων ή της περιφέρειας.
4. Τις γραμμές θα τις σχεδιάσουν τοπικές αρχές, όχι το Υπουργείο. Προφανώς, επειδή στα 70 χρόνια λειτουργίας των ΚΤΕΛ, διαμορφώθηκε ένα status quo, μια παγιωμένη κατάσταση, οι γραμμές θα είναι περίπου αυτές που υπάρχουν και σήμερα.
Οι αρµόδιες τοπικές αρχές εισηγούνται τον σχεδιασµό του δικτύου των τακτικών υπεραστικών και αστικών οδικών επιβατικών µεταφορών κάθε περιφερειακής ενότητας εντός των γεωγραφικών ορίων της, σύµφωνα µε το άρθρο 9 και εισηγούνται στην αρµόδια αρχή τον καθορισµό ή επανακαθορισµό των υπεραστικών επιβατικών γραµµών και των αστικών περιοχών και γραµµών, υφιστάµενων ή νέων, όπου απαιτείται, σύµφωνα µε την περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 5
5. Όποιος πάρει το έργο, θα πρέπει να έχει σταθμούς, με άδεια της Περιφέρειας. Την άδεια αυτή έχουν οι σταθμοί των ΚΤΕΛ ήδη. Σταθμός θεωρούνται και όλες οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις, όπως εκδοτήρια, αποθήκες κ.λπ. πέραν των κεντρικών σταθμών,
Οι σταθµοί άφιξης και αναχώρησης υπεραστικών λεωφορείων εξυπηρετούν τις ανάγκες οργανωµένης άφιξης και αναχώρησης οχηµάτων που εκτελούν δηµόσιες τακτικές υπεραστικές οδικές επιβατικές µεταφορές, καθώς και την αναµονή, επιβίβαση, µετεπιβίβαση, αποβίβαση και εν γένει εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού, όπως επίσης τη φόρτωση, µεταφόρτωση, εκφόρτωση και 5 φύλαξη αποσκευών και κάθε άλλη συναφή διαδικασία. Για την ίδρυση και λειτουργία των σταθµών αυτών απαιτείται άδεια της αρµόδιας περιφέρειας, που χορηγείται σύµφωνα µε το π.δ. 79/2004 (Α΄ 62). Σταθµούς και εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης επιβατών αποτελούν και οι χώροι που διατηρούνται από τους συγκοινωνιακούς φορείς ή από εξουσιοδοτηµένους πράκτορες αυτών σε διάφορα σηµεία των πόλεων, της ίδιας ή άλλης περιφερειακής ενότητας που εξυπηρετούν για τη διευκόλυνση του επιβατικού κοινού, όπως για την έκδοση εισιτηρίων, κρατήσεις θέσεων και διακίνηση ασυνόδευτων µικροδεµάτων, τα οποία µπορούν να µεταφέρονται στον χώρο των αποσκευών των λεωφορείων
6. Το κυριότερο: ο διαγωνισμός θα γίνει ενιαίος για κάθε νομό. Με απλά λόγια, σε διαγωνισμό θα βγει ΟΛΟ το έργο που κάνει σήμερα ένα ΚΤΕΛ. Για παράδειγμα, το έργο της Περιφερειακής Ενότητας ("νομού" πιο απλά) Κοζάνης, θα βγει σε διαγωνισμό ενιαίο. Όποιος πάρει τη γραμμή Κοζάνη-Θεσσαλονίκη, θα πάρει υποχρεωτικά και το Κοζάνη - χωριά, δηλαδή όλες τις ενδονομαρχιακές γραμμές και όχι μόνο το "φιλέτο". Εαν σε νομό, λειτουργούν σήμερα δύο ΚΤΕΛ, ένα υπεραστικό και ένα αστικό, θα γίνουν 2 διαγωνισμοί . Έτσι, π.χ. το έργο που κάνει σήμερα το υπεραστικό ΚΤΕΛ Λάρισας, θα το πάρει ένας ανάδοχος, ενώ αυτό που κάνει σήμερα το αστικό ΚΤΕΛ Λάρισας, θα το πάρει άλλος. Με πολύ απλά λόγια: δεν αλλάζει τίποτε.
Για τις περιφερειακές ενότητες στις οποίες η παροχή των τακτικών υπεραστικών και αστικών γραµµών εκτελείται από έναν συγκοινωνιακό φορέα, προκηρύσσεται ενιαίος διαγωνισµός για το σύνολο των τακτικών υπεραστικών, ενδοπεριφερειακών και διαπεριφερειακών γραµµών, και, αν υφίστανται, και αστικών γραµµών και ανακηρύσσεται ένας ανάδοχος για το σύνολο του έργου. β. Για τις περιφερειακές ενότητες στις οποίες η παροχή των τακτικών υπεραστικών γραµµών εκτελείται από έναν συγκοινωνιακό φορέα και η παροχή των τακτικών αστικών γραµµών εκτελείται από άλλον συγκοινωνιακό φορέα, προκηρύσσονται δύο διαγωνισµοί, δηλαδή, ένας για το τακτικό υπεραστικό έργο και άλλος για το τακτικό αστικό έργο.
7. Στα νησιά, η κατάσταση παραμένει ως έχει. Ο διαγωνισμός θα γίνει κατά μεμονωμένη νήσο, ώστε να μην πάρει ο ανάδοχος δύο νησιά και χαλάσει η ισορροπία, δηλαδή παραστεί ανάγκη να εξαφανιστεί κάποιο νησιωτικό ΚΤΕΛ
Στις νήσους, η ανάθεση του έργου, µετά από ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία απευθείας ανάθεσης, διενεργείται κατά µεµονωµένη νήσο.
8. Κάθε ανάδοχος έργου του νομού "χ", θα πάρει και τη γραμμή από τον "χ" με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όπως ακριβώς λειτουργούν σήμερα τα ΚΤΕΛ.
Στο δίκτυο των υπεραστικών γραµµών της γεωγραφικής περιοχής περιλαµβάνονται και οι καθορισµένες υπεραστικές γραµµές που συνδέουν πόλεις ή αστικά κέντρα που βρίσκονται εντός των ορίων της γεωγραφικής περιοχής ή περιφερειακής ενότητας µε την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη ή πόλεις σε άλλες περιφέρειες, µε την επιφύλαξη της παρ. 6 του άρθρου 9.
Για τις τακτικές υπεραστικές γραµµές που έχουν την αφετηρία τους ή το τέρµα τους σε άλλη περιφερειακή ενότητα, στις προκηρύξεις καθορίζεται το ποσοστό συνεκµετάλλευσης µεταξύ των αντίστοιχων συγκοινωνιακών φορέων.
9. Παραμένει η ανώτατη επιτρεπόμενη χρέωση, που ισχύει από το 1952 και τελείως εσφαλμένα , πολλά ενημερωτικά ΜΜΕ, την παρουσιάζουν ως καινοτομία! Είναι η συνέχεια της ΥΑ Καθορισμού κομίστρου. Τα εισιτήρια θα συνεχίσουν να καθορίζονται από το κράτος, με υπουργική απόφαση που θα καθορίζει το χιλιομετρικό κόστος, όπως γίνεται εδώ και 70 χρόνια.
Το ποσό της ανώτατης επιτρεπόµενης χρέωσης των επιβατών και προκειµένου για υπεραστικές µεταφορές, το ανώτατο επιτρεπόµενο βάρος αποσκευών επιβατών χωρίς κόµιστρο, το ανώτατο επιτρεπόµενο κόµιστρο επιβατών για αποσκευές πέραν του µέγιστου επιτρεπόµενου βάρους χωρίς κόµιστρο, καθώς και το ανώτατο επιτρεπόµενο κόµιστρο για ασυνόδευτα δέµατα, καθορίζονται στις προκηρύξεις.
10. Παραμένει η απολύτως λογική αποζημίωση των μεταφορέων για τα μειωμένα εισιτήρια, που υποχρεούνται να διαθέτουν
Απώλειες εσόδων λόγω έκδοσης µειωµένων ή δωρεάν εισιτηρίων επιβατών ειδικών κατηγοριών, όπως ενδεικτικά σπουδαστών, φοιτητών, λοιπών µαθητευόµενων, πολύτεκνων και ατόµων µε αναπηρία, υπολογίζονται και καταβάλλονται στον ανάδοχο, σύµφωνα µε το άρθρο 86 του ν. 4530/2018 (Α΄ 59).
11. Το επίμαχο άρθρο: οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να έχουν ...όσα έχουν σήμερα τα ΚΤΕΛ ή (αυτό ήταν μια σημαντική αλλαγή στο νόμο) να παρέχουν εγγυήσεις ότι θα τα έχουν (λεωφορεία, αμαξοστάσια, σταθμούς κ.λπ.).
Οι διαγωνιζόµενοι, κατά την ηµεροµηνία διενέργειας των διαγωνιστικών διαδικασιών: α) είτε διαθέτουν τον απαιτούµενο αριθµό λεωφορείων, υπεραστικού ή αστικού ή ηµιαστικού τύπου και τις απαιτούµενες εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης, συµπεριλαµβανοµένων των αµαξοστασίων, β) είτε παρέχουν εγγυήσεις, µε τις οποίες διασφαλίζεται ότι θα πληρούται η περ. α΄, κατά την ηµεροµηνία υπογραφής της σύµβασης, Επίσης, κατά την ηµεροµηνία διενέργειας των διαγωνιστικών διαδικασιών, διαθέτουν την απαιτούµενη στελέχωση, την εµπειρία στην εκτέλεση των υπεραστικών και αστικών οδικών επιβατικών µεταφορών, την οργάνωση, συστήµατα τηλεµατικής και ενιαίας πληροφόρησης και ενιαίας έκδοσης εισιτηρίων, όπως καθορίζονται στις προκηρύξεις των διαγωνιστικών διαδικασιών, σύµφωνα µε το άρθρο 4 του Κανονισµού (ΕΚ) 1370/2007 και την παρ. 7 του άρθρου 14 του παρόντος.
12. Διευκρινίζεται ξανά, ότι "όποιος θέλει το φιλέτο, θα πάρει και τον κατιμά". Ο νόμος βάζει οριστική ταφόπλακα στο όνειρο διαφόρων επενδυτών, να ασχοληθούν μόνο με γραμμές κορμού, όπως ενδεικτικά, το όνειρο να βάλουν 20 λεωφορεία, που θα κάνουν μόνο το Θεσσαλονίκη - Αθήνα ή Πάτρα - Αθήνα ή Χανιά - Ηράκλειο ή άλλες κύριες γραμμές. Ο νόμος ξεκαθαρίζει πολύ εμφατικά ότι όποιος πάρει γραμμή κορμού θα ...πάρει και τα χωριά.
Οι διαγωνιζόµενοι υποβάλλουν προσφορά για το σύνολο: α) των τακτικών υπεραστικών γραµµών, β) των αστικών γραµµών, και γ) των υπεραστικών και αστικών γραµµών που εντάσσονται στο δίκτυο της περιφερειακής ενότητας ή γεωγραφικής περιοχής για την οποία προκηρύσσεται ο διαγωνισµός. 2. Οι προσφορές των διαγωνιζοµένων περιλαµβάνουν το ποσό χρέωσης που προσφέρουν, το οποίο δεν µπορεί να υπερβαίνει το ανώτατο όριο χρέωσης, που ορίζεται στα τεύχη των διαγωνιστικών διαδικασιών, καθώς και αναλυτικό πίνακα των υπηρεσιών, που προσφέρονται, πέραν των ελαχίστων απαιτούµενων, όπως οι συχνότητες δροµολογίων στο υφιστάµενο δίκτυο, πρόσθετος εξοπλισµός σε λεωφορεία, υποδοµές, εγκαταστάσεις, εµπειρία και προσωπικό, που διασφαλίζουν τη βέλτιστη ανταπόκριση στο έργο, που προκηρύσσεται.
13. Το πρακτικό μέρος: ποιός θα κερδίσει το διαγωνισμό. Η απάντηση είναι: "όποιος κάνει τη μεγαλύτερη έκπτωση στη διατίμηση". Για παράδειγμα, θα βγει σε διαγωνισμό το έργο του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων με ανώτατη χρέωση 11 λεπτά ανά χιλιόμετρο. Αν υπάρχουν δύο διαγωνιζόμενοι, που ο ένας δώσει τιμή 10 λεπτά κι ο άλλος 9 λεπτά, θα κερδίσει ο φθηνότερος, αυτός που θα πουλάει φθηνότερα το εισιτήριο.
Βασικό κριτήριο για την αξιολόγηση των προσφορών είναι η προσφερόµενη έκπτωση επί του ανώτατου ορίου χρέωσης, περαιτέρω προσφερόµενες εκπτώσεις για τους επιβάτες, καθώς και προσφερόµενες πρόσθετες υπηρεσίες µεταφορών, όπως δροµολόγια πέραν των ελάχιστων απαιτούµενων. Αξιολογούνται, επίσης, ποιοτικά κριτήρια, όπως ο περιορισµός των µετεπιβιβάσεων
14. Οποιος πάρει το έργο, θα το πάρει για 10 χρόνια
Η χρονική διάρκεια των συµβάσεων για την ανάθεση της εκτέλεσης των δηµοσίων τακτικών υπεραστικών και αστικών οδικών µεταφορών επιβατών ορίζεται στα δέκα (10) έτη. Ο ανάδοχος αναλαµβάνει την εκτέλεση του έργου την ηµέρα που ορίζεται στη σύµβαση, η οποία θεωρείται ως αφετηρία του χρόνου διάρκειας της σύµβασης
15. Και πότε θα γίνουν οι διαγωνισμοί; "Σε δύο χρόνια το πολύ" λέει ο νόμος, εκτός αν υπάρξουν δικαστικές προσφυγές (που μάλλον θα υπάρξουν). Οπότε ....βλέπουμε.
Μέχρι την ολοκλήρωση των διαδικασιών ανάθεσης του µεταφορικού έργου στους αναδόχους, σύµφωνα µε τον παρόντα, το υπεραστικό και αστικό συγκοινωνιακό έργο που παρέχεται, εξακολουθεί να διενεργείται από τους υφιστάµενους φορείς παροχής του συγκοινωνιακού έργου. Οι ανωτέρω διαδικασίες ανάθεσης ολοκληρώνονται εντός δύο (2) ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, µε την επιφύλαξη έναρξης οποιασδήποτε διοικητικής ή δικαστικής διαδικασίας, οπότε το χρονικό διάστηµα παρατείνεται µέχρι το πέρας των εν λόγω διαδικασιών.
16. Παραμένουν αρχικά οι ίδιες στάσεις, αφετηρίες, τέρματα, οπότε το επιβατικό κοινό δεν θα μπερδευτεί.
Οι τακτικές υπεραστικές και αστικές γραµµές οδικών µεταφορών επιβατών, οι αφετηρίες, τα τέρµατα και οι στάσεις που υφίστανται και λειτουργούν πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος, διατηρούν τον χαρακτηρισµό τους, µε δυνατότητα κατάργησης ή τροποποίησης, σύµφωνα µε τον παρόντα. 3. Περιοχές, οι οποίες κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος έχουν χαρακτηρισθεί ως αστικές, διατηρούν τον χαρακτηρισµό αυτό, µε δυνατότητα τροποποίησης, σύµφωνα µε το άρθρο 11.
17. Καταργείται η ΡΑΕΜ, που δεν λειτούργησε ποτέ, με τη σύμφωνη γνώμη όλων των κυβερνήσεων, που μετάνιωσαν για την ίδρυσή της (σχετικό άρθρο μας εδώ), όχι όμως με τον παρόντα νόμο, αλλά με Κοινή Υπουργική Απόφαση.
Η Ρυθµιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών (Ρ.Α.Ε.Μ.), που συστάθηκε και συγκροτήθηκε µε τον ν. 4199/2013 (Α΄ 216), καταργείται από την ηµεροµηνία έκδοσης της κοινής απόφασης των Υπουργών Υποδοµών και Μεταφορών και Οικονοµικών της παρ. 2 του άρθρου 34. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδοµών και Μεταφορών και Εσωτερικών καθορίζονται τα αναγκαία προσόντα και κάθε άλλο σχετικό θέµα για τις θέσεις που µεταφέρονται στη Γενική Διεύθυνση Μεταφορών του Υπουργείου Υποδοµών και Μεταφορών. 2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδοµών και Μεταφορών και Οικονοµικών γίνεται εκκαθάριση της Ρ.Α.Ε.Μ. και τακτοποιούνται οιασδήποτε µορφής οικονοµικές υποχρεώσεις της Ρ.Α.Ε.Μ..
Με λίγα λόγια :
δύσκολα θα αλλάξει κάτι από τη σημερινή κατάσταση. Η απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα "μπορούν να μπουν τελικά κι άλλοι παίκτες πλην των ΚΤΕΛ στο παιχνίδι", είναι θετική. ΝΑΙ, μπορούν να συμμετάσχουν ξένες εταιρείες που διαθέτουν υπεραστικά και αστικά λεωφορεία, με την προϋπόθεση ότι θα βρουν τις κατάλληλες εγκαταστάσεις (όχι τις υπάρχουσες των ΚΤΕΛ) και θα πάρουν και τα χωριά. Προφανώς, δεν θα έρθει η VEOLIA να κάνει το "Γρεβενά - Σμίξη - Αβδέλλα", άρα πολύ δύσκολα θα δούμε ξένους επενδυτές.
Στο ακόμη πιο φλέγον ερώτημα "εμείς οι τουριστικοί, θα μπορούμε να πάρουμε δρομολόγια;", η απάντηση είναι "ΝΑΙ, εφόσον όμως κατεβείτε σε κοινοπραξία με υπάρχον ΚΤΕΛ και χρησιμοποιήσετε "δάνεια εμπειρία", όπως απαιτεί το θεσμικό πλαίσιο.
Και τέλος, η απάντηση στο ερώτημα "μήπως τελικά ανατραπεί ο νόμος με προσφυγές στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια για φωτογραφικές διατάξεις, νόθευση ανταγωνισμού κ.λπ.", είναι : "Εκτιμώ, ότι ο νόμος είναι αριστοτεχνικά διαμορφωμένος ώστε να είναι στα πλαίσια του ΚΑΝ (ΕΚ) 1370/2007 και παρά τις ακροβασίες του, δεν μπορεί να προσβληθεί. Θα ισχύσει κανονικά και θα διασφαλίσει απρόσκοπτη παροχή συγκοινωνιακού έργου τις επόμενες δεκαετίες, αφήνοντας παραπονεμένες κάποιες επαγγελματικές ομάδες και ικανοποιημένες κάποιες άλλες".
Σάκης Γεωργιάδης , 30/9/2022
Ο ΝΟΜΟΣ