Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των Μεταφορών αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για τη συνολική ανάπτυξη της Ελλάδας και την ανάδειξη των ανταγωνιστικών της πλεονεκτημάτων. Ωστόσο προϋποθέτει την ύπαρξη των φυσικών υποδομών, οι οποίες με την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών θα καταστήσουν τις μεταφορές ασφαλέστερες και αποδοτικότερες, θα ενισχύσουν την κινητικότητα, θα βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις και θα δημιουργήσουν καλύτερες συνδέσεις της χώρας με την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, λαμβάνοντας υπόψη τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της Ελλάδας (π.χ. το εκτενές νησιωτικό δίκτυο με υψηλή εποχικότητα στη ζήτηση μεταφορικού έργου κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, τα διεθνή θαλάσσια εμπορικά δίκτυα στα οποία συμμετέχει και τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της ηπειρωτικής Ελλάδας).
Στο πλαίσιο αυτό, η εφαρμογή τεχνολογιών Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (Intelligent Transport Systems – εφεξής ΕΣΜ) στις υφιστάμενες υποδομές θα βελτιώσει τη λειτουργικότητα του μεταφορικού συστήματος, παρέχοντας τη δυνατότητα περαιτέρω αξιοποίησης της υφιστάμενης χωρητικότητας των δικτύων, ενώ ταυτόχρονα θα εξοικονομήσει πόρους για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες και θα μειώσει την επιβάρυνση στο περιβάλλον.
Με την «Εθνική Στρατηγική για τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών 2015-2025» επιδιώκεται αφενός η επίτευξη των στόχων του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για τα ΕΣΜ και αφετέρου η εκπλήρωση των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2010/40/ΕΕ αναφορικά με την ανάπτυξη μιας αρχιτεκτονικής που θα επιτρέπει την υλοποίηση ενός σύγχρονου δικτύου συνδυασμένων μεταφορών.
Σε στρατηγικό επίπεδο, κρίνεται επιβεβλημένη η αντιμετώπιση του συστήματος των μεταφορών, χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων, ως ενιαίου δικτύου-συστήματος εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων. Οι δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού πρέπει να συμβάλλουν στο σχεδιασμό, στην αποτελεσματική διαχείριση και εποπτεία του πανελλαδικού αυτού δικτύου εξυπηρέτησης. Παράλληλα, το δίκτυο αυτό θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κόμβος του ενιαίου χώρου των Ευρωπαϊκών μεταφορών ΤΕΝ-Τ και να ολοκληρώνεται με αυτόν.
Επί μέρους στόχοι και προτεραιότητες αφορούν:
Στο πλαίσιο αυτό, η εφαρμογή τεχνολογιών Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (Intelligent Transport Systems – εφεξής ΕΣΜ) στις υφιστάμενες υποδομές θα βελτιώσει τη λειτουργικότητα του μεταφορικού συστήματος, παρέχοντας τη δυνατότητα περαιτέρω αξιοποίησης της υφιστάμενης χωρητικότητας των δικτύων, ενώ ταυτόχρονα θα εξοικονομήσει πόρους για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες και θα μειώσει την επιβάρυνση στο περιβάλλον.
Με την «Εθνική Στρατηγική για τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών 2015-2025» επιδιώκεται αφενός η επίτευξη των στόχων του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για τα ΕΣΜ και αφετέρου η εκπλήρωση των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2010/40/ΕΕ αναφορικά με την ανάπτυξη μιας αρχιτεκτονικής που θα επιτρέπει την υλοποίηση ενός σύγχρονου δικτύου συνδυασμένων μεταφορών.
Σε στρατηγικό επίπεδο, κρίνεται επιβεβλημένη η αντιμετώπιση του συστήματος των μεταφορών, χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων, ως ενιαίου δικτύου-συστήματος εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων. Οι δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού πρέπει να συμβάλλουν στο σχεδιασμό, στην αποτελεσματική διαχείριση και εποπτεία του πανελλαδικού αυτού δικτύου εξυπηρέτησης. Παράλληλα, το δίκτυο αυτό θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κόμβος του ενιαίου χώρου των Ευρωπαϊκών μεταφορών ΤΕΝ-Τ και να ολοκληρώνεται με αυτόν.
Επί μέρους στόχοι και προτεραιότητες αφορούν:
- Την άμεση και αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη μέσω του εκσυγχρονισμού των πληροφοριακών υποδομών και των διαδικασιών διαχείρισης του μητρώου οχημάτων και αδειών οδήγησης (διπλωμάτων).
- Την επαύξηση της διαδικτυακής διαθεσιμότητας και χρήσης των ψηφιακών υπηρεσιών για τον προγραμματισμό ταξιδιού με πολυτροπική μετακίνηση, αξιοποιώντας αεροπορικές, ακτοπλοϊκές, οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές.
- Την οδική ασφάλεια και τη μείωση των ατυχημάτων και των απωλειών στις μεταφορές.
- Τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων. Συνεπώς, καθίσταται αναγκαία η αξιοποίηση αποδοτικότερων τρόπων χρήσης των μεταφορικών μέσων, καθώς και η προώθηση τεχνολογιών που θα ενισχύσουν τη βιώσιμη κινητικότητα.
- Την αποδοτική εκτέλεση πολυτροπικού μεταφορικού έργου μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού σε όλο το φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics).
- Την ανάπτυξη της ευφυΐας των πόλεων (Smart Cities), με προτεραιότητες αφενός την έξυπνη διαχείριση της κυκλοφορίας και της στάθμευσης με στόχο τη μείωση εκπομπών ρύπων και την πράσινη, βιώσιμη κινητικότητα και αφετέρου τη διάθεση δημόσιων δεδομένων από τους αισθητήρες της πόλης για την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών από τρίτους.
Στην ίδια κατεύθυνση, και σύμφωνα με τις υποδείξεις του C-ITS platform, μπορούν να ενθαρρύνονται καινοτόμες πρωτοβουλίες και δράσεις που αφορούν τη λήψη και εκμετάλλευση των εντός των οχημάτων δεδομένων (in-vehicle data) καθώς και των δεδομένων διασυνδεδεμένων οχημάτων. Στόχος είναι η πιο ασφαλής οδήγηση, η μείωση του κόστους χρήσης των οχημάτων, η φιλική προς το περιβάλλον οδήγηση καθώς και η παροχή υπηρεσιών προς τα συνεργεία συντήρησης, τις ασφαλιστικές εταιρείες και τους λειτουργούς του οδικού δικτύου. Αντίστοιχα, μπορούν να αξιοποιούνται υπηρεσίες δεδομένων από αισθητήρες και κάμερες επί οχημάτων ανίχνευσης (probe cars), είτε δεδομένα από προσωπικές φορητές συσκευές εθελοντών πολιτών οδηγών.
Συνοψίζοντας αναφορικά με τον τομέα των Μεταφορών, η αποσυμφόρηση και ασφάλεια των μεταφορικών δικτύων, η βελτίωση της κινητικότητας, η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και παραγωγικότητας των συστημάτων μεταφορών υπαγορεύουν την ανάγκη υλοποίησης νέων έργων, όπως αυτά παρουσιάζονται στην επόμενη ενότητα.
Στον τομέα των Υποδομών, παράλληλα με τα έργα που παρουσιάζονται ακολούθως, αναμένεται πως η υιοθέτηση της πρωτοβουλίας Building Information Modeling (ΒΙΜ) initiative θα βελτιώσει τη λειτουργία των υποδομών. Το ΒΙΜ βασίζεται στη χρήση «έξυπνων» ψηφιακών μοντέλων για να γίνεται ο σχεδιασμός και η μελέτη κτιρίων και υποδομών γρηγορότερα, φθηνότερα, με καλύτερη ποιότητα και με λιγότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Στοχεύοντας στην ενίσχυση της καινοτομίας, θα εξεταστεί η δημιουργία κόμβου καινοτομίας για την υιοθέτηση του BIM ως εργαλείου για την έξυπνη πόλη (ΒΙΜ Hub for Smart cities).
Έργα
Απλοποίηση των διαδικασιών του Υπουργείου Μεταφορών & Υποδομών
Ο σκοπός του έργου είναι η ουσιαστική αναβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχονται από το Υπουργείο Μεταφορών & Υποδομών, στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού και της απλούστευσης των διαδικασιών. Το έργο θα εφαρμόσει καινοτόμες τεχνολογίες αιχμής στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που θα ικανοποιούν τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Πιο συγκεκριμένα, το έργο αφορά στα παρακάτω:
Αντικατάσταση έντυπης άδειας οδήγησης,
Επανέκδοση εντύπων άδειας οδήγησης λόγω απώλειας / κλοπής / φθοράς,
Ανανέωση της άδειας οδήγησης,
Ηλεκτρονικές υπηρεσίες για την έκδοσης αρχικής άδειας,
Εφαρμογή αίτησης ελέγχου στα Θεωρητικά και Πρακτικά Μαθήματα και στη Θεωρητική και Πρακτική Εξέταση από Σχολές Οδηγών,
Μεταβιβάσεις οχημάτων,
Έκδοση αντιγράφου Άδειας κυκλοφορίας οχήματος λόγω απώλειας, κλοπής ή φθοράς,
Έκδοση άδειας κυκλοφορίας & πινακίδων οχημάτων για νέο επιβατικό αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα,
Σύστημα Θεωρητικής εξέτασης,
Σύστημα BI για τα εξεταστικά κέντρα
Με την ολοκλήρωση του έργου, το Υπουργείο Μεταφορών & Υποδομών θα είναι σε θέση να παρέχει νέες καινοτόμες ηλεκτρονικές υπηρεσίες στους πολίτες.
Αναμενόμενα αποτελέσματα:
Βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες.
Μείωση του χρόνου διεκπεραίωσης των αιτημάτων.
Δυνατότητα των πολιτών να παρακολουθούν την πρόοδο των αιτημάτων τους.
Διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Ενίσχυση του αισθήματος εμπιστοσύνης των πολιτών στις διαδικασίες του Υπουργείου Μεταφορών & Υποδομών.
Βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της επικοινωνίας των φορέων / Υπουργείων με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Μεταφορών & Υποδομών που εμπλέκονται στο διαδικασίες χειρισμού.
Έκδοση αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων για την ενημέρωση και τη χρήση τους από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Μεταφορών & Υποδομώνσχετικά με τη λήψη αποφάσεων και τη στρατηγική ανάπτυξη.
Απλοποίηση & Ψηφιοποίηση της έκδοσης αδειών οδήγησης
Στόχος του έργου είναι η απλούστευση της διαδικασίας έκδοσης αδειών οδήγησης και η ανάπτυξη εφαρμογής για την ηλεκτρονική υποβολή δικαιολογητικών ή η υποβολή τους μέσω ΚΕΠ. Σε ό,τι αφορά την αρχική έκδοση της άδειας οδήγησης ο ενδιαφερόμενος θα υποβάλει τα σχετικά δικαιολογητικά ηλεκτρονικά και θα κλείνει ραντεβού για τις σχετικές εξετάσεις. Μετά τις επιτυχείς εξετάσεις θα λαμβάνει ηλεκτρονικά την προσωρινή άδεια οδήγησης. Η ανανέωση της άδειας οδήγησης θα γίνεται πλήρως ηλεκτρονικά εκτός των σχετικών ιατρικών εξετάσεων. Τα αναμενόμενα αποτελέσματα θα είναι η ταχύτερη έκδοση αδειών οδήγησης, η συνολική μείωση διοικητικού κόστους, η αποσυμφόρηση των αρμόδιων υπηρεσιών και η καθιέρωση διαδικασιών διαφάνειας.
Απλοποίηση & Ψηφιοποίηση της μεταβίβασης αδειών κυκλοφορίας οχημάτων
Το έργο αφορά την απλούστευση των διαδικασιών και την υλοποίηση εφαρμογής για την ηλεκτρονική υποβολή δικαιολογητικών που αφορούν τη μεταβίβαση οχήματος καθώς και την άρση παρακράτησης κυριότητας οχημάτων.
Αναβάθμιση Συστήματος Ελέγχου Συμπεριφοράς Οδηγών ΣΕΣΟ (Point System)
Το έργο θα αναπτύξει ψηφιακή λύση για τις διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης των παραβάσεων συγκεκριμένων διατάξεων του Κώδικα Οδική Κυκλοφορίας και την παρακολούθηση της οδικής συμπεριφοράς των καθ’ έξιν παραβατών οδηγών. Θα παρέχει δυνατότητα on line ενημέρωσης των πολιτών για τους βαθμούς τους στο Point system, ενώ παράλληλα θα εξοικονομήσει ανθρώπινους πόρους μέσω διαλειτουργικότητας όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών σε πραγματικό χρόνο.
Απλοποίηση διαδικασιών έκδοσης καρτών ψηφιακού ταχογράφου
To έργο αυτό αφορά την ηλεκτρονική υποβολή δικαιολογητικών του επαγγελματία οδηγού για την έκδοση κάρτας ψηφιακού ταχογράφου. Ο ψηφιακός ταχογράφος αποτελεί το «ψηφιακό ανάλογο» του υφιστάμενου ηλεκτρομηχανικού ταχογράφου, επεκτείνοντας αρκετά τη λειτουργικότητά του. Ως συσκευή καταγράφει και αποθηκεύει δεδομένα που αφορούν τον οδηγό, το όχημα και τη χρήση του. Για παράδειγμα, καταγράφονται στοιχεία όπως η ταχύτητα, η θέση, η συνολική απόσταση που διανύθηκε, οι ώρες στάσης, παράμετροι λειτουργίας του οχήματος κ.λπ. Η εισαγωγή του ψηφιακού ταχογράφου θα συμβάλλει στην αύξηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας των ελέγχων.
Ανάπτυξη μηχανογραφικού συστήματος για την ηλεκτρονική καταγραφή και διαχείριση κυρώσεων μεταφορικών επιχειρήσεων ή διαχειριστών
Το μηχανογραφικό σύστημα ηλεκτρονικής καταγραφής και διαχείρισης κυρώσεων θα συμβάλει στη συμμόρφωση των μεταφορικών επιχειρήσεων και των διαχειριστών τους ως προς το θεσμικό πλαίσιο με ταυτόχρονη αξιοποίηση του συναφούς κοινοτικού μηχανισμού. Επίσης, το έργο θα συμβάλει έμμεσα στη αύξηση του επιπέδου οδικής ασφάλειας.
Μηχανογραφική εφαρμογή για τη διεκπεραίωση και παρακολούθηση της διαδικασίας έκδοσης διεθνών γραμμών λεωφορείων
Το έργο θα υλοποιήσει εφαρμογές με στόχο τον επανασχεδιασμό και την πραγματοποίηση με ηλεκτρονικά μέσα όλων των σχετικών διαδικασιών για διεκπεραίωση και παρακολούθηση της διαδικασίας έκδοσης διεθνών γραμμών λεωφορείων.
Πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης μητρώου οχημάτων ιστορικού ενδιαφέροντος
Το έργο θα αναπτύξει εφαρμογές για την ενιαία διαχείριση των απαιτήσεων για έκδοση πινακίδων, άδειας κυκλοφορίας και τεχνικού ελέγχου οχημάτων ιστορικού ενδιαφέροντος, μειώνοντας το συνολικό διοικητικό κόστος.
Ανάπτυξη Ηλεκτρονικού Συστήματος Παρακολούθησης Αδειών Υδατοδρομίων (ΗΣΠΑΥ)
Το έργο αφορά την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής εφαρμογής για την υποβολή αίτησης και τεχνικού φακέλου σχετικά με την έκδοση, ανανέωση, τροποποίηση άδειας υδατοδρομίου.
Ψηφιακός Μετασχηματισμός, Τηλεματική και Ενιαίο Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης Α.Ε.)
Το αντικείμενο του έργου αφορά τον πλήρη ψηφιακό εκσυγχρονισμό του Οργανισμού Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης, περιλαμβάνοντας σύστημα τηλεματικής και πληροφόρησης επιβατών, σύστημα αυτοματοποιημένης συλλογής κομίστρου, σύστημα προγραμματισμού και βελτιστοποίησης δρομολογίων και υπηρεσιών, σύστημα ψηφιακής διαχείρισης εγγράφων και ροής εργασιών, σύστημα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων, καυσίμων, αμαξοστασίου κ.λπ.
Εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στις αστικές συγκοινωνίες
Σκοπός του έργου είναι η εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης για τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται από τις αστικές συγκοινωνίες. Μέσω των έργων της τηλεματικής ήδη παράγεται ικανός όγκος υψηλής ποιότητας δεδομένων που αξιοποιείται παραγωγικά σε μοντέλα για τη βελτίωση παραμέτρων λειτουργίας του μεταφορικού έργου. Η τεχνητή νοημοσύνη και ειδικότερα οι εφαρμογές μηχανικής μάθησης, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση επιπρόσθετων δεδομένων σχετικά με τη μετακίνηση στην πόλη, θα βελτιώσουν την πρόβλεψη των αναγκών της πόλης, καλυτερεύοντας το σχεδιασμό των δρομολογίων και την αποτελεσματική λειτουργία των αστικών συγκοινωνιών.
Έξυπνοι Αυτοκινητόδρομοι
Στο πλαίσιο υλοποίησης των διασυνοριακών δρόμων 5G (5G cross-border corridor) θα αναπτυχθεί δίκτυο νέας γενιάς, για την υποστήριξη της ασφαλούς και αυτοματοποιημένης οδήγησης. Υπηρεσίες που πιλοτικά μπορούν να υποστηρίζονται σε αυτούς τους οδικούς άξονες θα είναι η προσαρμογή των διοδίων ανάλογα με τους ρύπους εκπομπής, η άμεση ενημέρωση του οδηγού για θέματα ασφάλειας στο οδικό δίκτυο, η δημιουργία της υποδομής που θα εξυπηρετήσει την ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων για διασυνοριακά ταξίδια, κ.λπ. Τα δεδομένα που θα παράγονται από τους αισθητήρες θα είναι διαθέσιμα ανοιχτά σε πραγματικό χρόνο από εθνική υποδομή αποθετηρίου, σύμφωνα με τα πρότυπα του σημασιολογικού ιστού, με σκοπό την αξιοποίησή τους από τρίτους σε εφαρμογές έξυπνης κινητικότητας.
Δίκτυα αισθητήρων
Το έργο θα πραγματοποιείται σε συνεργασία με φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αφορά την πιλοτική ανάπτυξη δικτύων αισθητήρων (υπόγειων, είτε υπέργειων είτε καμερών) σε περιοχές με θέσεις ελεύθερης ή ελεγχόμενης στάθμευσης, σημεία ενδιαφέροντος, αστικό οδικό δίκτυο κ.λπ. Τα δεδομένα που θα παράγονται από τους αισθητήρες θα είναι διαθέσιμα ανοιχτά σε πραγματικό χρόνο από εθνική υποδομή αποθετηρίου σύμφωνα με τα πρότυπα του σημασιολογικού ιστού, με σκοπό την αξιοποίησή τους από τρίτους σε εφαρμογές διαχείρισης της στάθμευσης, έξυπνης κινητικότητας και έξυπνης πόλης.
Έξυπνοι Σηματοδότες
Με βάση τη διεθνή εμπειρία, η αξιοποίηση προσαρμοζόμενων – συνεργαζόμενων συστημάτων για το συντονισμό των φωτεινών σηματοδοτών βελτιώνει σημαντικά τον κυκλοφοριακό φόρτο και την οδική ασφάλεια. Οι σημερινές δυνατότητες αξιοποίησης των δεδομένων από αισθητήρες δίνουν την ευκαιρία για βελτιωμένη ρύθμιση της κυκλοφορίας.
Για το σκοπό αυτό τα υφιστάμενα συστήματα ρύθμισης της κυκλοφορίας πρόκειται να αναβαθμιστούν και να υποστηρίζονται από υποδομές αισθητήρων και καμερών ώστε προηγμένα μοντέλα και αλγόριθμοι να μπορέσουν να εφαρμοστούν και να λειτουργήσουν στην πράξη βελτιώνοντας το κυκλοφοριακό και τη ποιότητα ζωής στις πόλεις μας.
Κόμβος συλλογής δεδομένων από διασυνδεδεμένα οχήματα, και παραχωρησιούχους για δράσεις έξυπνης κινητικότητας
Το έργο σκοπεύει στη συλλογή δεδομένων από οχήματα, παρόχους συγκοινωνιακού έργου και παραχωρησιούχους εθνικών οδών με σκοπό τη διάθεσή τους για την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών και υπηρεσιών από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς των μεταφορών και της έξυπνης πόλης. Τα δεδομένα θα τηρούνται σε εθνική υποδομή αποθετηρίου και θα παρέχονται ανοιχτά, σύμφωνα με τα πρότυπα του σημασιολογικού ιστού. Ειδική μέριμνα θα λαμβάνεται για τη διαφύλαξη της ιδιωτικότητας των πολιτών.
Παράλληλα τα δεδομένα αυτά θα τροφοδοτούν συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας, διαχείρισης συγκοινωνιακού έργου καθώς και ειδοποιήσεων προς τους πολίτες. Καινοτόμες εφαρμογές και λύσεις βασισμένες σε τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να αξιοποιούν εικόνα και βίντεο οδικού δικτύου, γεωχωρική πληροφορία, δεδομένα αισθητήρων από οχήματα και πληροφορία από παρόχους υπηρεσιών μεταφορών και εφαρμογών έξυπνης πόλης.
Για το σκοπό αυτό, οχήματα εφοδιασμένα με κατάλληλο τηλεματικό εξοπλισμό (probe cars) θα συλλέγουν και θα αποστέλλουν εικόνα του οδικού δικτύου και πληροφορία από αισθητήρες εντός ή/και εκτός του οχήματος καθώς και δεδομένα από τη λειτουργία του ίδιου του οχήματος. Οι πάροχοι υπηρεσιών ελεγχόμενης στάθμευσης, οι διαχειριστές χώρων στάθμευσης καθώς και οι σταθμοί φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων θα τροφοδοτούν επισης με σχετικά δεδομένα τον κόμβο.
Επίσης, θα ληφθεί μέριμνα ώστε οι πλατφόρμες υπηρεσιών μικρομετακινήσεων (micro-mobility) που παρέχουν ποδήλατα και πατίνια, οι πλατφόρμες υπηρεσιών διαμοιρασμού οχημάτων (car-sharing) καθώς και πλατφόρμες υπηρεσιών μεταφοράς προσώπων (π.χ. Uber) να παρέχουν επίσης δεδομένα στον κόμβο.
Το έργο είναι καινοτόμο και για το λόγο αυτό η υλοποίησή του πρόκειται να πραγματοποιηθεί σταδιακά, εντάσσοντας αρχικά δύο μεσαίου μεγέθους πόλεις, τρεις γραμμές υπεραστικών λεωφορείων, έναν παραχωρησιούχο εθνικής οδού και έναν φορέα αστικών συγκοινωνιών, σε συνεργασία πάντα με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Σύστημα Συντελεστών Παραγωγής Δημοσίων και Ιδιωτικών έργων
Σκοπός του έργου είναι η υλοποίηση όσων προβλέπει το άρθρο 118 του ν. 4472/2017 και του άρθρου 217 του ν. 4512/2018, δηλαδή η αναδιάρθρωση των διαδικασιών του συστήματος (Μητρώου) συντελεστών παραγωγής δημόσιων και ιδιωτικών τεχνικών έργων, υπηρεσιών και υποδομών. Το έργο αποσκοπεί στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών προς τους συντελεστές του συστήματος παραγωγής τεχνικών έργων (μηχανικοί, τεχνικός κόσμος, τεχνικές εταιρείες, επιχειρήσεις, προμηθευτές, κ.λπ.) και τους πολίτες. Μέσω των υπηρεσιών αυτών θα διενεργούνται όλες οι διαδικασίες σχεδιασμού, κοστολόγησης, υλοποίησης, αδειοδότησης, λειτουργίας και συντήρησης των δημόσιων και ιδιωτικών τεχνικών έργων, υπηρεσιών και υποδομών της χώρας. Η διαρθρωτική αυτή μεταρρύθμιση του συστήματος παραγωγής τεχνικών έργων έχει στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση χρόνιων αδυναμιών, παθογενειών και στρεβλώσεων του υφιστάμενου συστήματος, που ιστορικά χαρακτηρίζεται από αποσπασματικό σχεδιασμό και χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών, έλλειψη διαφάνειας, άσκοπη γραφειοκρατία, έλλειψη αξιολόγησης όλων των τεχνικών και οικονομικών παραμέτρων και συντελεστών παραγωγής των τεχνικών έργων.
Μητρώο Κατασκευαστών Δημοσίων Έργων
Σήμερα υπάρχουν περίπου 5.500 ιδιώτες μηχανικοί και εκατοντάδες εργοληπτικές επιχειρήσεις που ασχολούνται με δημόσια έργα. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις αρχικά εγγράφονται στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) και στη συνέχεια κατατάσσονται σε τάξη, δηλαδή σε κατηγορίες έργων και εξειδικευμένων εργασιών, με βάση μεταξύ άλλων: α) την εγγραφή τους στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ), β) το εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό που απασχολούν και γ) την εγγραφή στο Μητρώο Μελετητών (ΜΜ). Οι εν λόγω διαδικασίες γίνονται σήμερα με φυσική παρουσία στις εγκαταστάσεις των αρμόδιων υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων (ΓΓΔΕ) κάτι που επιβαρύνει και καθυστερεί τόσο τις επιχειρήσεις και το προσωπικό τους όσο και τα στελέχη και τις επιτροπές της ΓΓΔΕ, διότι τα στοιχεία αυτά πρέπει να επικαιροποιούνται τακτικά.
Το έργο έχει ως στόχους: 1) την ανάπτυξη εφαρμογών για τη σταδιακή ψηφιοποίηση των διαδικασιών των Μητρώων Κατασκευαστών (ΜΕΚ), Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) και Μελετητών (ΜΜ) ανά κατηγορία κατασκευαστικών έργων και 2) την ηλεκτρονική διάθεση των εν λόγω πιστοποιητικών στις διαγωνιστικές διαδικασίες προμηθειών δημοσίων έργων.
Εθνικό Μητρώο Υποδομών με στόχο τον τακτικό έλεγχο και τη συντήρηση των υποδομών
Το έργο αποσκοπεί στη δημιουργία πληροφοριακού συστήματος για τη διαχείριση και παρακολούθηση του Εθνικού Μητρώου Υποδομών (άρθρο 10 του Ν.4635/2019), δηλαδή όλες τις υποδομές και τα κτήρια που ανήκουν σε ή βρίσκονται υπό τη διαχείριση φορέων του Δημόσιου Τομέα. Για κάθε υποδομή και κτίριο που περιλαμβάνεται στο Μητρώο θα αναφέρονται ο χρόνος κατασκευής, ο αρμόδιος φορέας για τη συντήρηση και τον έλεγχό τους, τα βασικά χαρακτηριστικά των εργασιών συντήρησης και ελέγχου και ο χρόνος στον οποίο αυτές πρέπει να διενεργούνται. Το έργο θα περιλαμβάνει επίσης την εγκατάσταση εξοπλισμού για την παρακολούθηση των φυσικών υποδομών μεγάλων έργων όπως γέφυρες οδών και σιδηροδρόμων. Η εγκατάσταση εξοπλισμού διαδικτύου των πραγμάτων θα αποσκοπεί σε λήψη μετρήσεων σε πραγματικό χρόνο για την κατάσταση της υποδομής ώστε εγκαίρως να προγραμματίζονται οι ανάλογες συντηρήσεις ή να προλαμβάνονται μεγάλης κλίμακας ατυχήματα.
Εξυπνες Γέφυρες
Το έργο αφορά στην “έξυπνη” παροχή υπηρεσιών συντήρησης των γεφυρών στην Ελλάδα. Το έργο απαιτεί την προμήθεια και εγκατάσταση ειδικών αισθητήρων / οπτικών ινών μέτρησης φορτίου που θα καταγράφουν τη μετατόπιση των γεφυρών σε πραγματικό χρόνο με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους. Αυτές οι πληροφορίες θα υποβάλλονται σε επεξεργασία μέσω ειδικών αλγορίθμων που θα υπολογίζουν την αντοχή των γεφυρών. Το έργο θα συνοδεύεται από σχετικές μελέτες από εξειδικευμένους μηχανικούς που θα τεκμηριώνουν και θα παρακολουθούν επιστημονικά τα αποτελέσματα. Το έργο θα υλοποιηθεί υπό την εποπτεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Μητρώο Μηχανημάτων Έργου
H αναβάθμιση του «Μητρώου Μηχανημάτων Έργου» θεωρείται εξαιρετικής σημασίας, ειδικά σε περιπτώσεις αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών (π.χ. φυσικές καταστροφές, έκτακτα καιρικά φαινόμενα), καθώς και για λόγους εθνικής ασφάλειας. Το έργο αφορά σε πάνω από 100.000 μηχανήματα έργου και 36.000 ιδιοκτήτες-κατόχους και θα συμβάλει στην απλούστευση των διαδικασιών έκδοσης έγκρισης τύπου και ταξινόμησης, ακινητοποίησης και διαγραφής μηχανημάτων έργου. Σήμερα, οι διαδικασίες αυτές απαιτούν την έντυπη κατάθεση των δικαιολογητικών από τους ενδιαφερόμενους με φυσική παρουσία. Ακολούθως, απαιτείται προετοιμασία απογραφικού δελτίου από τις Διευθύνσεις Τεχνικών Έργων των Περιφερειακών Ενοτήτων όλης της χώρας, τα οποία συγκεντρώνονται στο Υπουργείο προκειμένου να καταχωρηθούν στο Μητρώο.
H ανάπτυξη της διαδικτυακής εφαρμογής «Μητρώο Μηχανημάτων Έργου» θα επιτρέψει την ηλεκτρονική καταχώριση των αιτήσεων και των δικαιολογητικών έγκρισης τύπου καθώς και ταξινόμησης, αναταξινόμησης, ακινητοποίησης,διαγραφής μηχανημάτων έργου απευθείας από τους ενδιαφερόμενους, αυξάνοντας την ταχύτητα εξυπηρέτησης των πολιτών και μειώνοντας τους πόρους διαχείρισης του Μητρώου από την πλευρά του Δημόσιου Τομέα.
Δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποβολή, το συντονισμό και την παρακολούθηση των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)
Το έργο στοχεύει στη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποβολή των ΣΒΑΚ και ηλεκτρονική υποβολή του συνόλου των στοιχείων (από το στάδιο της υποβολής τους έως την παρακολούθηση της υλοποίησής τους), προκειμένου να εκδοθούν ταχύτερα οι προβλεπόμενες από το ρυθμιστικό πλαίσιο γνωμοδοτήσεις. Σημειώνεται ότι τα ΣΒΑΚ αποτελούν κομβικό σημείο για τη συγχρηματοδότηση έργων κατά τη νέα προγραμματική περίοδο. Το έργο θα παρέχει ανοιχτές προγραμματιστικές διεπαφές για να αξιοποιηθούν από τις έξυπνες υπηρεσίες μεταφορών μιας πόλης και να διευκολύνουν τον πολίτη στην επιλογή συνδυασμού υπηρεσιών, όπως αστικές συγκοινωνίες, ταξί, κ.λπ.
Επέκταση εγκατάστασης Δικτύου Οπτικών Ινών στην Εγνατία Οδό
Στην Εγνατία Οδό και τους Κάθετους Άξονές της υπάρχει εγκατεστημένο Δίκτυο Οπτικών Ινών. Επί του παρόντος βρίσκεται υπό εκτέλεση έργο εγκατάστασης Ενιαίου Ενεργού Δικτύου Επικοινωνίας, με χρήση της υφιστάμενης υποδομής Δικτύου Οπτικών Ινών, το οποίο θα καλύπτει ολόκληρη την Εγνατία Οδό και τους Κάθετους Άξονές της, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι ανάγκες επικοινωνίας: α) Διοδίων, β) Λειτουργίας Οδού (επιτήρηση οδού, Τηλεματική/ITS) και γ) Εταιρικές ανάγκες επικοινωνίας. Το έργο προβλέπει επέκταση της εγκατάστασης Δικτύου Οπτικών Ινών στη δεύτερη πλευρά της οδού, σε τμήματα όπου προς το παρόν αυτό έχει εγκατασταθεί μονόπλευρα, έτσι ώστε η λειτουργία του νέου Ενιαίου Ενεργού Δικτύου Επικοινωνίας να γίνεται με ασφάλεια έναντι προβλημάτων αστοχίας του μοναδικού υφιστάμενου καλωδίου Οπτικών Ινών στη μία πλευρά της οδού και παράλληλα να υπάρχει δυνατότητα συνδέσεων παρόδιου εξοπλισμού εξίσου αμφίπλευρα.
Ηλεκτρονικά Διόδια
Το σύστημα θα επιτρέψει την ηλεκτρονική χρέωση διοδίων οχημάτων που κινούνται σε αυτοκινητοδρόμους όλης της ελληνικής επικράτειας με αναλογικότητα ως προς τη διαδρομή που διανύουν εντός αυτών διασφαλίζοντας την εφαρμογή ενός δικαιότερου μοντέλου χρέωσης με βάση την πραγματική χρήση του οδικού δικτύου από κάθε όχημα. Επιπλέον, λόγω του ότι η χρέωση των διοδίων θα γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα με αξιοποίηση τεχνολογιών αναγνώρισης των οχημάτων και πληρωμή τους με ψηφιακά μέσα πληρωμών (κάρτες, τραπεζικοί λογαριασμοί, κλπ), διευκολύνεται η διέλευση των οχημάτων εντός των αυτοκινητοδρόμων με ελεύθερη ροή χωρίς στάσεις/καθυστερήσεις, βελτιώνεται η εξυπηρέτηση των οδηγών, η ασφάλεια των οικονομικών συναλλαγών και η εφαρμογή των συμβάσεων παραχώρησης των αυτοκινητοδρόμων σε ότι αφορά την εκκαθάριση συναλλαγών μεταξύ των εμπλεκομένων μερών (δημοσίου και παραχωρησιούχων).
Πίνακας 28: Έργα Τομέα Υποδομών και Μεταφορών
